فرصت‌های فردی و اجتماعی در رمضان، ماه نیکوکاری

رمضان -در منظری بی‌طرفانه- از این بابت که خلاف عادت می‌شود، مبارک است. انسان‌ها را به عاداتشان می‌شناسند و عموماً این عادات انسانها است که شخصیت آن‌ها را می‌سازد.

در بسیاری از مراقبات و توصیه‌های عارفانه، مقابله با عادات و وابستگی‌ها جزو اصول اولیه است. انسان‌ها همیشه در شرایط سخت، قابلیت‌ها و استعدادهایی در خود می‌بینند که قبلاً نمی‌دیدند. در واقع انسان در شرایط سخت به نوعی خودشناسی ارزشمند دست می‌یابد. شناخت و آگاهی، همیشه دست انسان را بازتر می‌کند و دید وسیع‌تری برای او می‌سازد. لذا گاهی شرایط سخت، انسان را از کارهایی که می‌تواند انجام دهد و نمی‌دانسته آگاه می‌کند و حوزه‌ی تحرک فرد را بازتر می‌کند.

رمضان از این منظر چنین فرصتی است. مقابله با عادات دم دستی مربوط به خوردن و آشامیدن از چالش‌های مفید این ماه است. تا قبل از این، هر زمانی که اراده می‌کردی می‌شد بخوری یا بیاشامی؛ اما از این به بعد تصمیم می‌گیری تا مدتی معلوم خودداری کنی که در صورت موفقیت اصلاً دستاوردهای کوچکی نخواهد داشت.

از منظر اخلاقی هم مبارک است. تصمیم بر ترک عمل ضداخلاقی، مقابله با انفعالات و افزایش خودآگاهی را می‌طلبد. این‌جا اگر در تمام مدت موفق به خودداری شویم، رشد حتمی اخلاق شخصی را در پی دارد. تجربه این‌که کاری که بد می‌دانستیم را نکردیم و اتفاقی هم نیافتاد یا کاری را که خوب می‌دانستیم کردیم و زیاد سخت هم نبود، می‌تواند باعث وسعت و عمق شخصیت شود.

البته که این‌ها کارکردهای این ماه است از منظر برون دینی. اما از منظر دیگر برای معتقدین، رضایت درونی و شادی و سُرور روحی و روانی، در نوعی لبیک به پروردگار عالم، آثار بسیار عمیق و رضایت بخشی ایجاد می‌کند که اصلاً قابل چشم پوشی نیست.

از طرفی، شاخصه‌ی ماه رمضان، تجربه‌ی شرایط سخت و نداشتن چیزهای دست‌یافتنی است. این شاخصه، فقرا و اغنیا را در یک سفره می‌نشاند و شرایط یکسانی را برای آن‌ها فراهم می‌کند. همین تجربه است که از دل آن، تذکر و یادآوری کمک به نیازمندان را نتیجه می‌دهد و به همین دلیل، رمضان ماه نیکوکاری نیز نام‌گذاری می‌شود.

در کل به نظر می‌رسد رمضان فرصتی است برای تمام افراد جامعه -از ایمانی و غیر ایمانی- برای سنجش امکانات و محدودیات شخصی، که به خاطر همدلی و هم داستانی بخش بزرگی از جامعه در آن، بسیار مغتنم هم هست.

برچسب‌های کلیدی: فرصت‌ها و کارکردهای ماه رمضان، ماه مبارک رمضان و شاخصه‌های آن، رمضان ماه نیکوکاری، کمک به فقرا در ماه مبارک، رشد اخلاقی در رمضان، چرا روزه در ماه رمضان، رمضان از نظر دینی و برون دینی، مراقبه در رمضان، چالش خویشتن‌داری در ماه رمضان